Πώς λειτουργεί το ARIADNEplus
Η λειτουργία αναζήτησης στον κατάλογο του ARIADNEplus στηρίζεται στους τρεις βασικούς άξονες του ”πότε” (χρόνος), “που” (τόπος), “τι” (αντικείμενο) και στη χρήση λέξεων-κλειδιών που προέρχονται από ελεγχόμενα λεξιλόγια. Η αναζήτηση επιστρέφει μια λίστα συνόλων δεδομένων που αντιστοιχούν στα κριτήρια επιλογής με συνοπτικές πληροφορίες που αφορούν στο περιεχόμενό τους και ένα σύνδεσμο που οδηγεί στα πρωτογενή σύνολα δεδομένων, στα οποία ο χρήστης μπορεί να αποκτήσει πρόσβαση σύμφωνα με τους κανόνες που καθορίζει ο κάτοχος του περιεχομένου. Το έργο δεν συγκεντρώνει ούτε μετακινεί δεδομένα, αλλά μόνο τα μεταδεδομένα των συνόλων δεδομένων, τα οποία επίσης διατηρούνται και ελέγχονται από τους κατόχους τους. Επί του παρόντος, έχουν καταγραφεί περίπου δύο εκατομμύρια σύνολα δεδομένων, τα οποία αντιστοιχούν σε τεράστιο όγκο πληροφοριών, καθώς, παραδείγματος χάριν, ένα σύνολο δεδομένων μπορεί να περιλαμβάνει, μια αναφορά στο σύνολό της, με σχετιζόμενες εικόνες, σχέδια ή μια πλήρη βάση δεδομένων που περιλαμβάνει χιλιάδες μεμονωμένες εγγραφές. Οι καταγεγραμμένοι τύποι περιεχομένου ποικίλουν από μεμονωμένα ευρήματα μέχρι σύνολα μνημείων και καταλόγους αρχαιολογικών χώρων και από απλές αναφορές μίας μόνο παρέμβασης μέχρι και τα αποτελέσματα μιας μακροπρόθεσμης αρχαιολογικής αποστολής.
Η πρόσβαση στον κατάλογο είναι ελεύθερη.
Το έργο ARIADNEplus επεκτείνει και εμπλουτίζει το ARIADNE τόσο στη γεωγραφική και χρονική κάλυψη όσο και στο φάσμα των θεμάτων που εξετάζονται, ενσωματώνοντας πρόσθετες πληροφορίες σχετικά με τις επιστημονικές αναλύσεις. Θα παρέχει επίσης υπηρεσίες που αφορούν στην περαιτέρω επεξεργασία και επαναχρησιμοποίηση αυτών των δεδομένων. Το ARIADNEplus χρηματοδοτείται με στόχο να υποστηρίξει τους ερευνητές, και παράλληλα να παρέχει υπηρεσίες σε δομές και στελέχη που δραστηριοποιούνται στον τομέα της διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Οι εταίροι του ARIADNEplus
Οι 41 εταίροι του προγράμματος προέρχονται από 23 Ευρωπαϊκές χώρες, ενώ συμμετέχουν και 4 διεθνείς εταίροι.
Δείτε ποιοι εταίροι προέρχονται από τη χώρα σας.
Πολιτικές και στρατηγικές δράσεις
Το σχέδιο εργασίας του ARIADNEplus περιλαμβάνει μία ομάδα δράσεων ειδικά για την τεκμηρίωση και την προώθηση πολιτικών και στρατηγικών που αφορούν σε δεδομένα όπως δηλαδή η εφαρμογή των αρχών FAIR και η πιστοποίηση των αποθετηρίων. Παράλληλα θα εξετάσει ορισμένα θεμελιώδη ζητήματα, όπως η ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών για τη δημιουργία, τη διαχείριση και τη βιωσιμότητα αποθετηρίων αρχαιολογικού περιεχομένου. Μεταξύ άλλων, το ARIADNEplus θα διαδώσει ένα Πρότυπο Σχέδιο Διαχείρισης Δεδομένων (Data Management Plan, DMP) προσαρμοσμένο στις ανάγκες της αρχαιολογικής έρευνας και συμμορφούμενο με τα πρότυπα και τις απαιτήσεις της ΕΕ. Η συγκρότηση του Σχεδίου Διαχείρισης Δεδομένων (DMP) προβλέπεται να καταστεί υποχρεωτική για όλες τις χρηματοδοτούμενες ερευνητικές δράσεις (όπως ήδη συμβαίνει σε πολλές χώρες της Ευρώπης).
Ομολογουμένως, η κατάσταση των φυσικών αποθετηρίων (αρχείων) στην Ευρώπη είναι κρίσιμη, και η ανάγκη για εξασφάλιση κατευθυντήριων γραμμών είναι πιεστική. Σε αυτή την προσπάθεια είναι εξίσου σημαντικό να συμπεριληφθούν και τα ψηφιακά αρχεία. Τα έγγραφα αυτού του τύπου δύνανται να εμπίπτουν στη σφαίρα ενδιαφερόντων των υπεύθυνων διαχείρισης πολιτιστικής κληρονομιάς και των υπηρεσιών τους. Επιπλέον, η δράση μας σχετικά με την ανάπτυξη των εν λόγω πολιτικών και στρατηγικών περιλαμβάνει την παροχή κατάρτισης χρηστών, ερευνητών και διαχειριστών. Για να διευκολυνθεί η εξυπηρέτηση των διαφορετικών κοινοτήτων στις οποίες απευθύνονται αυτές οι δράσεις, προβλέπεται η μετάφραση του υποστηρικτικού υλικού, (αρχικά στην αγγλική γλώσσα), σε διάφορες γλώσσες της ΕΕ. Η ενέργεια αυτή θα λαμβάνει υπόψη όλους τους τοπικούς κανονισμούς και τις ποικίλες ανάγκες, ανά περίπτωση.
Γενικότερα, το πεδίο εφαρμογής των πολιτικών και στρατηγικών δράσεων του ARIADNEplus δεν περιορίζεται στην έρευνα: εάν υπάρχει συγκεκριμένο ενδιαφέρον, δύναται να συμπεριλάβει θέματα που σχετίζονται με άλλους τομείς, όπως παραδείγματος χάριν τα δεδομένα για τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς και η συντήρηση μνημείων.
Δικτύωση και κατάρτιση
Ένας από τους στόχους του ARIADNEplus είναι η εδραίωση μιας εκτενούς, ενεργούς και ενημερωμένης κοινότητας που προσβλέπει σε ένα μεγάλο αριθμό πρωτοβουλιών, που περιλαμβάνουν εργαστήρια, συνεδριάσεις σε εκδηλώσεις, συναντήσεις και ειδικά κανάλια επικοινωνίας. Ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί στις περιφέρειες ή στις χώρες όπου η δημιουργία, επεξεργασία και διαχείριση του αρχαιολογικού συνόλου δεδομένων μπορεί να είναι συγκριτικά λιγότερο προηγμένη: Για το λόγο αυτό, έχει ήδη συσταθεί μια ομάδα εργασίας για την Κεντρική και Νότια Ευρώπη. Μια παρόμοια προσέγγιση θα στοχεύσει σε ομάδες που καθορίζονται ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες τους, όπως για παράδειγμα μουσεία, αρχαιολογικοί χώροι κ.ο.κ. Το ίδιο θα εφαρμοστεί και για τους ποικίλους ρόλους στο χώρο της πολιτιστικής κληρονομιάς και της αρχαιολογίας, όπως υπεύθυνοι διαχείρισης αρχαιολογικών χώρων, επιμελητές μουσείων, ερευνητές, δάσκαλοι και επικοινωνιολόγοι.
Πολλές από τις δράσεις δικτύωσης περιλαμβάνουν μια σημαντική συνιστώσα κατάρτισης, με την παροχή εκπαιδευτικού υλικού που αφορά τόσο στην άμεση συμμετοχή, π.χ. τεκμηριωτικό υλικό και οδηγίες, όσο και στην εξ αποστάσεως συμμετοχή, π.χ. διαδικτυακά σεμινάρια (webinars).
Το πρόγραμμα κατάρτισης του ARIADNEplus προβλέπει επίσης ειδικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Αυτές περιλαμβάνουν εκπαιδευτικά σεμινάρια και επιμορφωτικά εργαστήρια, καθώς και δράσεις μεταφοράς γνώσης σε επιλεγμένα έργα, στα οποία μια μικρή ομάδα υποστηρίζεται άμεσα από εμπειρογνώμονες του ARIADNEplus.
Όλες οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες παρέχονται δωρεάν στους συμμετέχοντες ενώ οι περισσότερες παρέχουν υποστήριξη για έξοδα μετακίνησης και διαμονής. Το τεκμηριωτικό υλικό είναι συνήθως στα αγγλικά, αλλά μεταφράσεις μπορούν να παρασχεθούν εάν υπάρχει επαρκής ζήτηση.
Τεχνολογία
Η τεχνολογία που χρησιμοποιείται στο ARIADNEplus αφορά κυρίως τους στόχους ενσωμάτωσης δεδομένων του έργου, συμπεριλαμβάνοντας τη δημιουργία του καταλόγου αναζήτησης και την ανάπτυξη μιας προσέγγισης Συνδεδεμένων Ανοιχτών Δεδομένων (Linked Open Data). Παράλληλα, σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν και οι Υπηρεσίες Δεδομένων που θα διαθέσει το έργο. Αυτές περιλαμβάνουν εργαλεία για την ανάλυση δεδομένων (π.χ. άντληση δεδομένων και επεξεργασία φυσικής γλώσσας) και για τη σύνθεση δεδομένων (π.χ. οπτικοποίηση εικόνων και 3D, εντοπισμό δεδομένων σε χάρτη ή στο χρόνο, περιήγηση στα δεδομένα χρησιμοποιώντας Συνδεδεμένα Δεδομένα (Linked Data), κ.λπ.). Το ARIADNEplus χρησιμοποιεί πολύγλωσσα λεξιλόγια για να καταστήσει δυνατή την διατύπωση ερωτημάτων με πολύγλωσσους όρους, καθώς και την αναζήτηση εγγράφων σε γλώσσες διαφορετικές από την αγγλική.
Παράλληλα θα αναπτύξουμε επίσης μια σειρά από πιλοτικές εφαρμογές, για να δείξουμε τη χρήση της υπηρεσίας σε υποδειγματικές περιπτώσεις. Τα σενάρια έρευνας που δεν περιλαμβάνονται στο χαρτοφυλάκιο του ARIADNEplus μπορούν δυνητικά να ενταχθούν μελλοντικά σε αυτό. Σε κάθε περίπτωση, θα παρέχεται υποστήριξη από ομάδες υψηλού επιπέδου της κοινοπραξίας του ARIADNEplus που περιλαμβάνει τις αρτιότερες ευρωπαϊκές ερευνητικές ομάδες στον τομέα της ψηφιακής αρχαιολογίας.
Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας (www.ariadne-infrastructure.eu) και χρησιμοποιήστε την πύλη (portal.ariadne-infrastructure.eu) για να λάβετε λεπτομερέστερες πληροφορίες (στα αγγλικά) σχετικά με τις υπηρεσίες επεξεργασίας δεδομένων που προσφέρονται.
Η σημασία του ARIADNEplus για τους ερευνητές
Ο κατάλογος ARIADNEplus καλύπτει μεγάλο αριθμό ψηφιακών αρχαιολογικών αποθετηρίων, στην πράξη περιλαμβάνει τα περισσότερα από τα ευρωπαϊκά αποθετήρια. Οι αρχαιολόγοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν τον κατάλογο αυτό, για να συμπληρώσουν το ερευνητικό τους έργο με πολύτιμες πληροφορίες που δεν είναι άμεσα διαθέσιμες με άλλο τρόπο. Η πρόσβαση στον κατάλογο και στις υπηρεσίες είναι ελεύθερη. Ο κατάλογος και οι υπηρεσίες του είναι προσαρμοσμένες στις ερευνητικές δραστηριότητες, έτσι ώστε να διευκολύνεται η εύρεση, η πρόσβαση και η επαναχρησιμοποίηση δεδομένων.
Οι δράσεις κατάρτισης και μεταφοράς γνώσης έχουν σχεδιαστεί για να υποστηρίξουν τις ανάγκες των ερευνητών, στη χρήση της τεχνολογίας πληροφοριών. Στο προηγούμενο πρόγραμμα ARIADNE, αρκετές εκατοντάδες ερευνητών συμμετείχαν με επιτυχία στην κατάρτιση, και περίπου 70 έργα έλαβαν εξατομικευμένη βοήθεια για τη διαχείριση του ψηφιακού περιεχομένου που προήλθε από την αρχαιολογική τους έρευνα.
Το ARIADNEplus θα εξετάσει τυχόν προβλήματα που σχετίζονται με τα δεδομένα που προκύπτουν κατά τη διάρκεια μιας αρχαιολογικής έρευνας και θα συμβουλεύσει σχετικά με τη χρήση των υπηρεσιών του ARIADNEplus για την καλύτερη δυνατή αντιμετώπισή τους. Μη διστάσετε να επικοινωνήσετε με το ARIADNEplus είτε μέσω του τοπικού συνεργάτη του προγράμματος ή μέσω των κεντρικών γραφείων του έργου για να λάβετε εξατομικευμένες απαντήσεις στις ανάγκες σας.